Tereksay madeni, Kırgızistan’ın Calal-Abad ilinin Çatkal ilçesine bağlı Tereksay köyünde bulunan en eski madencilik işletmelerinden biridir. Terekkan yatağı 1934 yılında keşfedildi.
Tereksay madeninin işleme tesisi, bakımsızlığa sürüklenen endüstriyel tesislerin uzun listesine katılmaya bir adım daha yaklaşmıştı. Ancak 2016 yılında Kırgızistan Hükümeti ve Kırgızaltın A.Ş.’ye, Cengiz Holding ismiyle büyük bir Türk yatırımcıyı madene çekmeyi başarmıştır.
Bugün, Terekkan, Perevalnoye ve Terek yataklarını da kapsayan Tereksay maden grubunun geliştirilmesi projesi, Kırgızistan ve Türkiye’deki en başarılı iş projelerinden biri olarak adlandırılabilir.
Eti Bakır Tereksay Ltd. Şti.’nin altın çıkarma fabrikasının inşaatına 2020 yılında pandemi döneminde başlandı. 2021 yılında aktif çalışmalar devam etmiş olup, 2022 Şubat ayında tamamen bitmiştir.
Yeni tesisin proje üretim kapasitesi: 7/24 çalışma şekliyle yılda 1 milyon ton, günlük ortalama üretim kapasitesi 4,5 bin ton cevherdir.
Tesis modern ekipmanlarla donatılmıştır: Metso Outotec değirmenleri, Wier Minerals pompaları ve Atlas Copco kompresörleri.
Fabrika, atık depolama tesisi ve altyapı tesislerinin inşasına yönelik toplam yatırım tutarı 300 milyon ABD dolarını buldu.
Terekkan, Perevalnoye ve Terek yataklarının geliştirilmesine ilişkin lisans, 20 Ocak 2036 tarihine kadar geçerli olmak üzere Eti Bakır Tereksay Limited Şirketine verilmiştir. Proje genel olarak geleceğe yönelik bir perspektifle 15-20 yıllık istikrarlı çalışma için tasarlanmıştır.
«Eti Bakır Tereksay» Limited Şirketi
Kırgız Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuş tüzel kişidir. İlk tescil tarihi: 16 Ekim 2015. Yeniden tescil tarihi: 14 Aralık 2015
Şirketin ortakları:
– Kuruluş sermayesinin %75’ine sahip Eti Bakır A.Ş. (Türkiye). (Kuruluş sermayeye katkı 30 milyon ABD dolarıdır)
– Kuruluş sermayenin %25’ine sahip Kırgızaltın A.Ş. (Kırgız Cumhuriyeti). (Tereksay Madeninin tüm gayrimenkul kompleksinin devri yoluyla kayıtlı sermayeye katkı 10 milyon ABD dolarıdır)
Eti Bakır Tereksay Limited Şirketi’nin kuruluş sermayesi 3 034 913 000 som’dur
Yeraltı kaynaklarının geliştirme amaçlı kullanımına ilişkin lisanslar
Lisans No. 4520 AE – Terekkan, Perevalnoye ve Terek yatakları 20 Ocak 2036 tarihine kadar geçerlidir. Lisans alanı – 1497 hektar;
Lisans No. 2783 AE – Terek yatağının “Dalnıy” sahası. Lisans alanı – 103 hektar
Altın çıkarma fabrikasının inşasında 40 bin metreküp beton ve 4,2 bin ton metal konstrüksiyon kullanıldı, 5 milyon metreküpün üzerinde kazı çalışması yapıldı
Modern ekipmanlar kuruldu: Metso Outotec değirmenleri, Wier Minerals pompaları, Atlas Copco kompresörleri
Altın çıkarma fabrikası, atık depolama tesisi ve altyapı tesislerinin inşasına yönelik toplam yatırım tutarı 350 milyon ABD doları tutarındadır
Altın çıkarma fabrikasının üretim kapasitesi yıllık 1 milyon ton cevher olup, günlük ortalama verimliliği 4,5 bin ton/gün olup, çalışma şekli 7/24'tür
Kırgızaltın Anonim Şirketi (Kırgız Cumhuriyeti), kuruluş sermayesine katkı olarak Tereksay Maden Grubu tüm gayrimenkul kompleksini devretti
Üretim kompleksi aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
- Üst geçitli büyük kırma ünitesi;
- Kırma-ayırma ünitesi ve reaktif hazırlama;
- Ana bina;
- Atık depolama tesisleri ve atık tesisleri.
Başlıca teknolojik sınırlar:
- kırma
- ayırma
- ezme
- yoğunlaştırma
- sızdırma
- sorpsiyon liçi
- dore külçesinin eritilmesi
- nötralizasyon
- atık depolama tesisi
Madenlerin kısa tanımı:
Terekkan yatağı. 1934 yılında açıldı. Maden sahasının alanı 44,7 hektardır. Geliştirme yöntemi açıktır. Terekkan yatağının devlet rezerv bakiyesi C1, C2 ve bilanço dışı: cevher – 15 720,34 bin ton, altın – 38 535,21 kg, ortalama altın tenörü 2,45 g/n, gümüş – 41,19 ton, ortalama tenörü 2,62 g/t’dir.
Terek yatağının “Yujnıy” sahası. 1941 yılında açıldı. Maden sahasının alanı 10,6 hektardır. Geliştirme yöntemi açık kariyer. Terek yatağının Yujnıy sahasında devlet rezervlerinin bakiyesi: 836,8 bin ton cevher, 2,46 g/t ortalama tenörlü 2061,8 kg altındır.
Perevalnoye yatağı. 1968-1977 yılları arasında yapılan arama çalışmaları sırasında keşfedilmiş, 1975-1984 yılları arasında da arama ve tespit çalışmaları yapılmıştır. Maden sahasının alanı 59 hektardır. Geliştirme yöntemi yeraltıdır. Cevher – 83 382 ton, altın – 6 697,6 kg, ortalama tenörü 9,29 g/t.
Şirkette 650 kişi çalışıyor. Bunlardan:
Şirkette 650 kişi çalışıyor. Bunlardan: Yabancı uzmanlar – 83 işçi, Kırgız Cumhuriyeti vatandaşları – 567 kişi.